À la Recherche des Clos Perdus

[Terug naar Wijn is Fijn]


Sommige (re)trouvés. Oftewel: C5 – Clos, versus Contrée/Cuesta plus Cru(x) plus Cru(x)/Cuvées in de Champagne, lieux si dits.
Als inhoudsopgave: De Definities hier direct onder, Het Microklimaat (a.k.a. Het Nut), de officieel erkende en niet zo officieel c.q. bekende clos’, landkaarten voor uw oriëntatie, en een afsluiter. Logisch.

Tsja beste lezers wellicht was u enigszins bekend met het begrip ‘clos’ uit de Bourgogne; een afgemuurd wijngaardje met, soms, een bijzonder microterroir.
Wel, die Clos bestaan ook in de Champagne! 39 stuks, erkend. Waarbij het dus ook gaat om single vineyard wijnen, sowieso vrijwel altijd ook om monopole – eigendom van één eigenaar. Niet altijd de maker… Sinds 19 augustus 1921 formeel vastgesteld als ‘un endroit ceint de murs ou d’une haie qu’un cavalier ne peut franchir avec sa monture’ oftewel een stukkie terrein met een muur of een heg (of schutting) eromheen waar geen ruiter met z’n paard overheen komt – dat is een aardige bescherming tegen overstekende wilde edelen, onnette recht-van-overpad-nemers en druivenstelers (da’s een ding…). Tegenwoordig zijn de meeste muurtjes daar niet zo goed meer voor. Te laag, te zwak. Maar nog wel aanwezig!
En/of we zien, zeker in het meer bocage terrein dat in de zuidelijke streken van de streek ook nog wel te vinden is, hoge wildgegroeide heggen langs soms ‘Engels’ verdiepte wegen en landweggetjes. Dat werkt ook, en heeft als aanvullend voordeel dat de biodiversiteit groter is #goedvoorheelveeldingen.
En schuttingen waar geen ruiter overheen komt – niet meer te vinden. Net als de ruiter(s); tegenwoordig heeft een beetje drone geen last van een heggetje maar da’s dan wederzijds. Gelukkig is de Wet van 2012 ietsje soepeler; die spreekt in Artikel 7 van “a) .. parcelles de vignes effectivement délimitées par une clôture formée de murs ou de haies vives ; ou b) Dont l’appellation comporte ce terme.” wat de weg voor lieux-dits (zie hieronder) openlaat om in ieder geval de term te gebruiken op het etiket, dan en slechts dan als alle gebruikte druiven van een zo-genaamd perceel/percelen komen. En de lattenhekjes staan er ook niet meer bij.

En monocépage in sommige gevallen ook, hoewel op het land en in de resulterende cuvées toch ook vaak blends worden gebruikt; doordat een Clos als één perceel toch wel verschillende plotjes (en soms ook) met idem druiven kent. Met hier en daar zelfs wat complantation, zoals tot de phylloxera (rond 1900 hier pas!) heel normaal was, nu juist zeldzamer is geworden. Wellicht dat dit laatste weer terug gaat komen, klimaatomstandigheden-wegen, door menging c.q. spreiding van de gevoeligheid voor ziektes en andere kwalen.

Enne, cru reserveren we in deze streek voor het dorp(je); 319 of 320 stuks (zelfs op de site van het Comité Champagne kwam ik beide cijfers tegen) – en de oogst/wijn die ervan komt, per jaar – die dan weer wordt onderverdeeld naar diverse cuvées (al of niet vintage dan wel multijaar / NV) – wat officieel (óók) de term is voor de tête de cuvée / vin de goutte, eerste vrije afloop onder eigen massa/druk voor het werkelijk persen.
Naast de Grand– en Premier-óók-Cru designations (17 om 38 stuks passend genoeg dus Cru per cru) die duiden op de terroirkwaliteit per dorp dus, dus niet op een toevallige grootse of ‘eerste(klas)’ oogst, of groots Huis of zo als in de rest van France,

Bestaan er ook nog de lieux-dits – die eigenlijk alleen in de Champagne zo heten maar hey, de wijnschuren in Les Riceys hebben twee deuren; één naar de Champagne, één naar de Bourgogne waar ze eerder climats zijn… historie ja; in vroeger eeuwen keek men eerst wat de kwaliteit c.q. stijl van de jaarproductie was, en daarna pas welke deur die naar buiten ging – en je hoort de naam ook nog weleens verkeerd gebruikt in die buurstreek waar het dus andersom moet zijn. Tienduizenden lieux-dits, uit een totaal aantal plotjes dat zo rond de 280.000 ligt voor een wijnmaker of 16.000 (waaronder weer coöperaties), dus. Dus als u nog eens Les Soupe-Tard (late diners, ja de spelling klopt), Les Gouttes d’Or (gouddruppeltjes, zie onderin de vele daarvan! op diverse oude kaartjes), Les Côtes à Bras (armzijden), Les Chauffours (kachels…, ook meerdere), Les Froids Monts (koude pieken) of iets dergelijks tegenkomt, dan weet u hoe laat het is.

Namelijk altijd wel érgens de vijf in de klok; een uitstekende tijd – laten we wel wezen, voor deze drank is alle tijd uitstekend – om de kurk te laten zuchten.
Niet knallen laat stáán kappen! (Kap daarmee, esz vé pée.) En dan zijn er ook nog die denken aan Grand Cru Les Clos in de Chablis, vlakbij. Maar daar is weinig muur te bekennen; hooguit een baksteentje of drie, vier hoog langs de weg. #falseadvertising

Desalniettegenstaande, er is in Les Riceys dus reeds sub-subgebied! ook nog de contrée. De wijngaard, maar dan in ongemuurde zin maar dan juist wel weer bestaande uit soms/vaak diverse micro-liggingen, meestal maar één ten opzichte van de naastgelegen paar m2. In gesprek met de wijnbouwer of -maker zult u contrée vaak genoeg tegenkomen. Mits het gesprek gaat over grondsoorten en zo; probeer het eens, dat is voor beiden wat interessanter dan alleen maar over mooi weer praten. Zie overigens ook de cuvées met Contrée in de naam; Thierry Massin, diversen van Horiot & Lamoureux (die ook een cuvée Val du Clos hebben maar voor zover vindbaar, geen clos), Alexandre Bonnet heeft er ook twee, en Domaine Borderies stopt er drie in een – waaronder een Clos ..! Die nemen we dan maar op onderin.

En de cuesta die hier en daar op de kaart staat, is natuurlijk de ‘verhoging’ of ‘ridge‘; niks bijzonders – wel vreemd dat ze zo prominent op de kaarten staan in Frankrijk nou ja zeker door een Spaanse geoloog zo genoemden de Fransen dachten Laat Maar? Een fraai voorbeeld (want uit de Savoie) is de Nivolet boven Château Minterminod.

Dat ziet er dan ongeveer zo uit (meer, onderin):

Verwarrend allemaal.

Nu dan terug naar de Clos‘. Altijd iets bijzonders, vooral omdat het ommuurde karakter met zich meebrengt dat er gemakkelijk een micro-klimaat heerst.
Dat is merkbaar aan het resultaat, door bijvoorbeeld nét wat minder (bijvoorbeeld mist-geïnduceerde) ziektedruk en dus gezondere en puurdere druiven of door een merkbaar temperatuurverschil en iets meer warmtevasthouding (wellicht houden de muren meer zonnewarmte vast? in ieder geval groeien de stokken als klimplanten graag tegen de muren op ..! geen Guyot of zo…) c.q. minder tocht (minder koelende wind?). En het ‘aparte’ van Les Vieilles Vignes Françaises (zie #12 hieronder) is waarschijnlijk door het hoge-ommuurde zo gekomen. Hierdoor rijpen de druiven in sommige clos’ wel, waar ze zonder muren niet echt af zouden raken.

Ook het formaat op zich is natuurlijk nogal eens aanleiding, of liever geeft door krapte nog-betere mogelijkheid, tot ‘voorzichtige’ of zelfs volledig handmatige en sustainable-renewcyleble-macrobiotischorganoecodynamische landbouw. En dat is zeker zo als er heggen staan in plaats van stenen muren. Contra dat is ‘onderhoud’ – hoewel: het groeit vanzelf en snoeien is makkelijk (?) – en het wind+stopper-effect is net wat kleiner (?) plus je trekt misschien vogels aan die ook van druiven houden. Pro: Natuur! Diversiteit! Natuurlijke ziektebestrijders! en je trekt vogels aan die insecten en ander ongedierte graag lusten.
Wat bij mij dan wel als vraag bovenkomt: hoe is de balansverandering qua diurnaal ritme..? Wordt dat misschien ook net dat tiende graadje vlakker getrokken..? Je mist bovendien net, nét, wat meer winterzon dan je ‘s zomers welkome (?) afscherming daarvan hebt.

En qua waterhuishouding… Als (sic) een muur enig fundament heeft; houdt die dan waterafvoer tegen in de grond? Hoe beïnvloedt dat het beschikbare water als de clos onderin een helling staat en afloop van de heuvel niet doordringt? Ja, het effect zal klein zijn want de fundering vast niet (?) zo diep als de wortels komen maar toch, je mist de water’aanvoer’ in de toplaag. Je laagste muurtje houdt daarentegen juist water vast, dus. #balans, ook hier weer, en het verschilt of je heggen of stenen hebt. Zucht; iets definitiefs opmerken is lastig.

Al wat u wilde qua aandacht en precisiewerk komt zo met reden voor elkaar in de clos’. En is ook reden om eens flink wat horizontaal en verticaal te (zou willen) gaan proeven.
En is ook reden om er altijd nóg eens wat dieper in te duiken qua desk-researchwerk, overigens. Vervolgwerk sluiten we niet uit…
Met dank aan Mr Van den Ostende van het Comité Champagne voor alle pertinente info!


[Kijk; wie zoekt… #33 hieronder, in het midden. En kenners weten het nummer van #24; is dat bij Cumières nummertje 13 of 19..? Waar rechts in het hoekje nog een Clos wordt genoemd, is die op Google (satellite) Maps tegenwoordig niet meer bestaand, helaas. Voor meer uitzoekwerk: zie de kaartjes onderin.]

Nou ja, without further ado (not), vanwege hun erkende kwaliteiten alle 35 geregistreerde – plus 2 plus 5 erkende “Clos” lieux-dits (of is het lieu-dits..?) maar ook plus een paar die het Comité niet meer kent en plus een aantal die ik vond maar nergens officieel geregistreerd staan hm ik ben de tel kwijt – clos; 0,1% van het totale oppervlak (±34.500ha), gegevens voor zover bekend en prijzen zéér bij benadering (de meeste prijzen eind 2023 zo online gevonden) en waarschijnlijk aan in/hyper-flatie onderhevig, en productiecijfers zeer zeker idem.

Vanuit mijn hobby speciale aandacht voor Nummer Veertien, en 40 (en 41, en 65); stel je voor zo’n miniem percentage Clos in de Champagne (0,1%) en dat vermenigvuldigd met zo’n miniem percentage FFs in de Champagne (0,3%) is 0,03procent FF-Clos, als dit onafhankelijke factoren zouden zijn which they are not. Of …?: Ik rekende even wat preciezer met schattingen vanaf satellietbeelden en kwam op 1.59ha uit; dat is 0.00460% ja da’s minder dan één tweehonderdste procent – er is dus relatief weinig FF in de clos ..! Zeker omdat die drie populaire druiven vroeger in kouder klimaat bescherming nodig hadden… (Grow a bunch.) Nu dan wél na de further ado:

  1. Clos de Goisses – Premier Cru net buiten Mareuil sur Aÿ in de Montagnes, met een 30°–45° best steil maar dat wist u al omdat gois of goisse dat betekent in lokaal dialect. Eerlijk gezegd vind ik ter plekke het ommuurde karakter best ‘meevallen’ (door de helling?), het ziet er niet echt zwaar besloten uit. De eerste ooit als echte designated Clos, 1935 door Philipponat begonnen. Die er van de plotjes Les Cintres (in twee deeltjes; Les Petit Cintres en jawel Les Grands Cintres) al of niet met een paar extra – zie hieronder, Le Léon (overigens Grand, qua Cru, en zuiver Pinot Noir) en La Rémissonne de cuvées Clos des Goisses, Les Cintres en Petits Cintres, respectievelijk Le Léon en La Rémissionne, van maakt. Vreemd genoeg staat er op deze site een portret met drie andere namen/plotjes ..‽ aha, gevonden: La Dure is in ieder geval het Goisses-onderdeel van langs de D111 / Rue de Châlons direct als je het dorp uitrijdt; Collet iets verderop (ook al zo’n héél steil stukje) en Les Jolivets dan nog weer een eindje verderop (langs de hekken om de landbouwkundig medewerkers uit alle EU-windstreken(?) al of niet in vaste of oproep-dienst te beschermen tegen val, schat ik). Waar is in dit verhaal de werkelijk bestaande L’Écluse van gewoon online zichtbaar..? En Croix des Goisses idem. Onderdelen van de grotere Goisses, kennelijk volgens de stenen, maar niet het noemen waard zoals de Cintres? Raadsels. En oh kijk; er is er naar melding van Philipponat zelf nog een: de Bout des Goisses rijden we ook eventjes op een gangetje langs… Hopelijk komen we ook nog eens achter de andere namen van de veertien subplotjes van de grotere Clos des Goisses-aanduiding. Wat overigens nauwelijks een Clos is/zijn want met weinig muur zeker niet zo hoog als de definitie zou vragen; de muur langs de weg beneden is meer om de aarde (en landbouwkundig medewerkers?) tegen te houden, de bovenste stukjes zijn niet goisse maar op het relatief vlakke af, en sowieso kunnen we het wegens de verschillen beter aanduiden als verzameling contrées, dus. Al zijn de Cintres wél flink bemuurd (cintre = boog weet u nog van uw middelbare-schoollesjes nee ik ook niet – de muren waren boogvormig terwijl cintre tegenwoordig gewoon kleerhangertje betekent. Rare jongens die Galliërs…). Nevermind; legendarisch spul.
    Pinot Noir, met wat splinters Chardonnay (die de Meunier heeft vervangen). 5.83ha, 3.000-11.000 flessen per jaar ad €200 tot €500 dat valt mee, hoewel een 1995’er wel voor zo’n €850 weggaat.
    Zelfs bij onze Gall&idem bestelbaar; zie hier. Of bij Vinites de goede importeur, als u er wat meer wilt.
    Overigens, op bovenstaande plaatje vallen de plotjes nét buiten beeld op rechts, langs het Canal Latéral à la Marne; ik zoek nog naar een kaart(je) waar ze wél op staan. Voorlopig moet u het even doen met Street View bij 40 Rue de Châlons ongeveer… Gevonden! Op dit kaartje ten oosten van het dorp.

    En hee dan zie ik nog een Goisses maar dan van het terroir Fleurie-la-Rivière in de Vallée de la Vesle … Da’s dan wel weer leuk naast Montorgueil, waarvan we beslist ook de Rue kennen om de top-delicatessen… En nog weer daarachteraan: ueil dus, niet euil, net als Borgueil niet Borgeuil..! Er is daar wel een Clos maar niet echt, en Goisses is iets verderop met wel een stevige helling maar geen muurtjes.

  2. Clos du Mesnil – Grand Cru en een bekende naam, van Krug voor de gelijknamige cru/cuvée. 1.84ha, Chardonnay, 8.000-14.000 flessen per jaar, ad €4500 dat valt niet mee. Buurman van nummertje 55 – maar die heet clos en is Parc… Zie op het ‘standaard’kaartje(s) van Mesnil.
  3. Clos d’Ambonnay – idem Cru, idem eigenaar; idem cuvée, idem als minderheid vindbaar onder eigen naam op Maps. 0.68ha ja we duiken de minder forse (??) maten in; Pinot Noir, 5.100 flessen ad €3.500 tsja ze vliegen de deur uit c.q. er zijn er gewoon niet zo veel, van zo’n klein stukkie.
  4. Clos Cazals – Grand Cru van –verrassing!– Cazals Champagne. Te Le Mesnil-sur-Oger (Grand Cru, op de Côte des Blancs net ten zuiden van Epernay), in 1995 (pas) apart gezet door Delphine en haar vader die vast met een jachtgeweer bewaakt. De wijngaard, ook. Voor de cuvées Clos Cazals en Chapelle du Clos. 3.70ha, Chardonnay (dûh), €140-€240 per fles. Of €75 in Nl.
  5. Clos des Bouveries – boven Vertus, met Premier én Grand Cru stukjes! al een heel oud plotje, nu van Duval-Leroy. Die maken er de … alweer verrassing, cuvée Clos des Bouveries van. Van 2ha Chardonnay, 15.000 flessen ad ongeveer tot drie cijfers achter de komma €96. Zie kaartje.
  6. Clos du Moulin – een premier Cru van de Cattier-familie bij Chigny-les-Roses op de Montagnes (al geeft Maps, en de famille zelf, toch duidelijk aan dat de Clos in Ludes ligt; nou ja nét over de grens maar wel Ludes’ hobbelige terroir qua lieu niet de vallei’ige Chigny-les-R velden en wie Street View pakt, ziet de noord- en grotendeels oost-kanten van de muur neergehaald…); sinds 1625 in de familie / aangeplant vinden we dat oud of vers? 2.2ha Pinot Noir én Chardonnay, 15.000 flessen ad €50 tot €100. Ook nog 4.000 flessen Rosé hiervan.
  7. Clos des Faubourgs de Notre Dame – nee dat is niet twee buurtjes in Parijs maar te Vertus. Wel Premier Cru, gelijknamige cuvées; vintages. Voor de kenners; hier of eigenlijk achter het huis en hoe heet de daarachter liggende losse clos …? Ook op kaartjes helder in beeld. Wie verder zoekt, ziet er nog meer (of is dat toch Fosse/Fossé de Loup of zelfs een on-als-clos-genaamde La Ruellotte? zie kaartje van Vertus onderin) afgezien van nummertje 23 hieronder. Veuve Fourny et Fils bezit sinds 1930. 0.29ha het kan kleiner, vol Chardonnay maar maar een paar honderd flessen per vintage ad pak ‘m beet €95 tot €170 afhankelijk van het jaar.
  8. Le Petit Clos – Grand Cru, ook al op de Montagnes, bij Bouzy, deze, van de familie (Jean) Vesselle. Een van de allerkleinste clos’ met 0.08ha – reken maar om naar vierkante meter (dûh, 8,25are) da’s nog geen tiende voetbalveld! oftewel een 28 bij 29 enkele meters. Had dus beter L’Absolut Plus Petit kunnen heten. (Nummer 43 is dat eigenlijk, maar niet officieel erkend) Pinot Noir, obviously bij Bouzy, en de 960 flessen ad zo’n €185 gaan onder de cuvées Le Petit Clos (no surprises there), Œil de Perdrix (hoe is uw Frans; patrijzenoog dus maar dan niet de AOC uit Zwitserland hoewel het achtergrondverhaal (zie hier) wel aardig en relevant is – hier hebben we het echter over, dat weet zelfs wikipedia niet, dezelfde term wél in de Champagne waar ‘ie slaat op het net wat te ver doorpersen waardoor de kleur van het sap (sic) een roze kantje krijgt; gebeurde regelmatig, in de 18e eeuw!), Cuvée (sic) Friandise én als Rosé de Saignée! (Als hier en hier.) Dat allemaal van zo’n microlapje grond. Zie het kaartje, helemaal bovenin ietsje links. Oeps, zie onderin de kaartjes: non da’s Haut Clos niet Petit, die vinden we toch niet. Zag overigens dat ook Doyard een Oeil de Perdrix maakt, mét een Mirabelle-kantje.!.
  9. Clos Sainte-Hilaire – Premier Cru van Billecart-Salmon die van de 1ha Pinot Noir in de Vallée de la Marne (Mareuil-sur-Aÿ) de gelijkgenaamde op eiken vergiste cuvée maken. Nou ja, dat ‘op eiken’ doen er wel meer, als je toch Clos-kwaliteit druiven hebt. 3.500-7.500 flessen hoezo alweer zo’n verschil, ad €300 tot €560 afhankelijk van het jaar dat is ook best een bandbreedte.
  10. Clos de (l’Aurore nu geheten:) Bergeronnau – Premier Cru van de familie (Florent) Bergeronnau-Marion. In Ville(-)Dommange, pas net geplant (we spreken over 2007). 2.1ha met Pinot Noir én idem Meunier, voor 5.000 flessen ad €65 tot €185 – weer zo’n range maar anderzijds ook best redelijk geprijsd. Nota Bene, van hetzelfde clos kwam ook de Clos d’Aurore cuvée, naar de eigenlijke naam.
  11. Clos Virgile – Eigenaar Champagne Paul-Sadi (Portier) maakt hier te Beaumont-sur-Vesle de … u raadde het niet hè? de Clos Virgile. 2.4ha Grand Cru met Pinot Noir en Chardonnay, 1.200 flessen ad €80+ dat valt mee.
     
    Daarmee sluiten we de ‘historische’ clos af, en vervolgen we met de overige officieel als zodanig erkende:

  12. Les Vieilles Vignes Françaises – hee geen klos in de naam? Bollinger hoeft dat niet. 0,45ha Grand Cru bestaande uit drie (euh, twee) miniplotjes (21are Clos Saint-Jacques te Aÿ (hiero?), en de 15 are Chaudes-Terres te Aÿ (hiero?) plus voorheen Croix Rouge te Bouzy samen Clos des Chaudes) pal naast het Huis te Aÿ. Toen begin 1900s de phylloxera toesloeg in de Champagne (toen pas ..!), werd deze twee stukkies (en/of hier ..? achtertuiniger krijg je het niet) als enige in de hele Champagne overgeslagen. Waardoor ze niet zijn geënt, francs de pied en ‘dus’ heel vroeg rijpen… Waardoor ook de Pinot Noir nog in provignage groeistijl konden blijven groeien; niet te vinden op een overigens goed ingevoerde site maar enig speurwerk leverde: stekken door een twijg de grond in te leiden die dan wortel schiet. Now you know.. En dan ook nog de wetenschap erbij dat het wortelschieten beter bekend is onder de term marcottage. En op zowel Chaudes-Terres als Saint-Jacques staan de stokken ook à la Française, oftewel niet langs draden gespannen maar langs houten stokken omhoog klimmend, zoals De Druif ooit als plant was geëvolueerd – naamgever van de clos dus. Collectors’ item, de 2.420 flessen ad €500 tot €2.200 afhankelijk van het jaar. Nota bene ook, omdat bijvoorbeeld de Croix Rouge in 2004 ja da’s echt pas héél recent, alsnog werd getroffen door de phylloxera en niet meer meedoet…
  13. Clos de Pompadour – de grootste van de streek, in Reims. 25ha (of is het ‘slechts’ 20ha?) Grand Cru maar liefst, de grootste Clos van heel de streek, met Chardonnay, Pinot Noir én -Meunier, no surprises there. Van Vrancken-Pommery Monopole. Dit was de achtertuin van Madame Pommery, dus. Met pas sinds 2002 aparte clos-productie, we zitten nu op 2004 (of is er al verser spul?). Het komt in zo’n 3.000 magnums, ad €400 tot €700 ook dat is niet heel gek. Onze ‘eigen’ (?) Gall&idem heeft ‘m ook bestelbaar, als hier.
  14. Clos de Château de Bligny – sowieso interessant vanwege het kasteel al, tegenwoordig door Champagne G.H. Martel doorgegeven (nou ja) aan … Champagne Château de Bligny. De Markies van Dampierre startte hier, met kasteel en gaard, rond 1773. Met nu: drie jaar sur lie van de 0.89ha Grand Cru van plotjes als Bernardin en Val d’Hermite – nota bene met Chardonnay, Pinot Noir, -Meunier, Petit Meslier, Arbane en Pinot Blanc! Drie van de Forgotten Four! Grand Cru classé! Dat moet prachtig wezen, voor de allenszins redelijk prijs van €60 tot €125.
  15. Clos des Trois Clochers – Leclerc-Briant maakt hier in Villiers-Allerand (Premier Cru) van de slechts 0.4ha zo’n 1.500 flessen Chardonnay van, ad €220. Geheel Demeter, al een tijdje. Met zicht op de drie klokketorens van de kerken van Villers-Allerand en Rilly-la-Montagne, en nog net in beeld de kathedraal van Reims. Vandaar de naam maar dat raadde u al als reden voor vermelding van dit uitzichtfeitje.
  16. Clos des Champions – dat spreekt mij aan. Of bedoelen ze de grotpaddestoel? Ook van Leclerc-Briant, 0.8ha ook Premier Cru ‘Chardonnay’. Heeft al een tijdje niks opgeleverd of althans, geen Clos. We zien ‘m wel ‘te koop’ op het ‘net maar het ziet er niet al te betrouwbaar uit. En het Comité Champagne heeft ‘m niet op de officiële lijst staan. Wel dat tegenwoordig de geheel Pinot Meunier (sic) door Hervé en Yann Jestin van Champagne Jestin te Epernay onder de naam Clos des Cumières (zie hieronder, #24) de deur uitgaan ..!
  17. Le Clos Rocher – een Riceys nog wel namelijk te Balnot-sur-Laignes (achter die link is de Clos-steen zichtbaar), 1.4ha non-classé Pinot Noir (uiteraard) op 50meter van de kelder in het dorp. Belangrijk (not) detail: Ernaast een arboretum, ook van Jean-Michel Gremillet. 2700 flessen ad €93/€97. Toen de eerste Clos Rocher openging, barstte consultant/oenologist Jean-Pierre Rodolphé Lédé (die ja, wie kent ‘m niet? Ik ook niet.) in een gedicht uit; “Tu vois – petit” / “You See, Little One!”. Hetgeen nuttig noch echt een goed verhaal is; de kwaliteit van het gedicht (zie onderin deze (Fr) of deze (Eng)) is daarbij natuurlijk een persoonlijke mening… Overigens is de Larmat niet helder over de lokatie, en ook Maps toont geen muurtjes anywhere; is het daar? Of arboretum – gekapt?
  18. Clos Lanson – van het gelijknamige huis, Grand Cru en 1ha groot. Chardonnay, 7.780 flessen individueel genummerd, €260 ‘t stuk. ’nuff said. Nou ja; liggende in Reims heeft deze clos een temperatuur die twee hele graden hoger ligt dan in de stad dus alle groei is steeds een stuk rijper. #opvallend #typischCloszo’nmicroklimaat Overigens staan er rondom de clos heel lelijke Jaren ’70-flats…
  19. Le Clos, Pierry of Mandois je ziet beide namen– Premier Cru van Henri Mandois te Pierry vandaar, Côte des Blancs. Dus … nee, Pinot Meunier; 4.912 flessen ad €191 (her en der op voorraad) van 1.5ha (streng geselecteerd – of is het omdat het wat kleiner is, daar? is het wel daar?). Opvallend, er zijn dus toch nog durfallen die op deze côte toch maar niet Chard hebben. *Update: waarschijnlijk omdat Pierry marginaal is qua CdB en eerder Vallée de Marne (Rive Gauche / Coteaux Sud d’Épernay) heet ..?
  20. Clos des Chaulins – van Lombard & Médot; 0.68ha Premier Cru Chardonnay, Pinot Noir en -Meunier te Pargny-lès-Reims. Sinds 1899 Médot, 2002 overgenomen door Charles de Cazanove (met de Lombard-familie aan de leiding) én Thierry Lombard in person, en nu bestaat Médot als merknaam, naast Lombard&Cie, en maakt Lombard & Médot de wijn te Epernay. U volgt het nog? Toen Lombard de boel overnam, is er geen Clos meer gemaakt, maar wie weet – Lombard houdt wel van terroir-gedreven cuvées.
  21. Clos Sainte-Sophie – Champagne Jacques Lassaigne‘s 0.4ha met, heel vreemd, Pinot Noir. Heel vreemd, omdat we het hier hebben over Montgueux met de spiegelend witte kalk in de bodem. Wordt gerijpt in vaten die eerder voor cognac, Savagnin Ouillé (uit de Jura) en Bourgogne werden gebruikt. De oogst gebruikt alleen stokken van meer dan 40 jaar, maar de kosten blijven redelijk; reken op €175 tot €200. Overigens staat er een fraaie muur (nou ja, die wat minder) en toegangshek rond de clos met het mooie huis (met wat mindere omliggende gebouwen…). #beenthere.
  22. Clos des Monnaies – dat voorspelt niet veel goeds over de prijs. Goutorbe-Bouillot (nou ja, de familie Papleux) maakt hier – 0.28ha te Damery een Pinot Meunier (0.18ha) & Chardonnay (0.10ha) van. 1.282 flessen zo’n beetje oh jee daar brak er een, ad €130 is dus best te doen hoewel dat heel veel muntjes zijn. Zag ook een jaargang 2011 ad €97,50 bij Brouzje. Bij opgravingen kwam een Keltisch-Romeinse munt (als in: muntmakerij…) naar boven, vandaar.
  23. Clos des Belvals – Premier Cru op 1.2ha te Vertus, Côte des Blancs dus (hoewel, zie nummer 19) Chardonnay van Champagne Person. Het betreft letterlijk hun achter/zijtuintje dus; ‘t is een van de kleine minderheid die onder de clos-naam met Maps te vinden is. Alles biodynamique, met paarden en kippen voor de wijnbouw en zelfs kruidenthee voor de balans. Kost €500 tot €600 dus tsja. Brouzje heeft ‘m ook, 2008 voor krap €500. Nou zie ik ook deze te Vertus, maar de eigenaar is onbekend, ongemarkeerd ook dit stuk land ad twee plots. ‘t Is wel (naar rechts) aan de Rue du Mesnil. dus is dat een hint ..? Negative. Even verderop in de straat, zo’n 50m verder, is overigens nummer 7 gelegen. En dan zien we op het kaartje dat dit onbekende hoekje gewoon een achterlangs is van nummer 7… Waar betere research al niet toe leidt.
  24. Clos des Cumières – Premier Cru van 0.5ha Pinot Noir en Chardonnay, met alle organo-biodynamische experimenten die je kan bedenken. Van Champagne Hervé Jestin voor €265; 3.300 flessen. Prijs per stuk dus. Is het hier of hier ..?
  25. Le Clos à Doré – 22ha maar liefst volgens de meeste overzichten dat zou best heel groot zijn maar… zie volgende alinea; Premier Cru Chardonnay van Champagne Monmarthe middenin Ludes (hiero op Street View). Terwijl de buren binnen het hek Champagne Gérard Doré heten, overigens… 2.200 fles per vintage, voor €43 slechts..? #oudeprijzen
    En dan blijkt op hun site zelf: 55 are da’s een halve ha dus en dat past op de foto best precies, 1.920 flessen (vintage 2008/2009) ad €65 dat lijkt me iets logischer. En nog steeds goeiekoop. Of zit ik toch nog verkeerd. Enne, ze zijn vigne-mère (moederwijngaard) benoemd door de INRA (Institut National de Recherche en Agronomie) en het CIVC (Comité Interprofessionnel des Vins de Champagne, h.t. Comité Champagne), dus geoormerkte leverancier van puurste enten. Sowieso heeft Monmarthe een interessante serie lieux-dits.
  26. Clos de Maladries – Grand Cru ook deze weer, 0.16ha bij Avize van Etienne Calsac geen typo. Honderden jaren geleden stond hier nog een ziekenhuisje vandaar de naam. Geeft nog steeds bijzondere aroma’s (?). 1.000 flessen Chardonnay ad €120, soms €145. Op het kaartje is wel Les Maladries du Nord, du Midi, en nog wat andere Terres-des in die buurt te herkennen, maar de clos is niet te vinden… Het zal toch niet Les Clos aan de westkant is links op het plaatje zijn, tegen het bos ..? Daar is geen plek voor ziekenhuisjes.
  27. Clos Barnaut – van Barnaut à Bouzy; 0.4ha zo-bio-mogelijke Grand Cru Pinot Noir geeft … Coteau Champenois Rosé AOC! De enige die bestaat, en dan dus nog wel van dit clos. Minder dan 1.000 flessen ad €78. Bijzonder, idem -prettig geprijsd – ik zag zelfs bij een handelaar een €24 per fles genoemd maar dat lijkt me om van een overjarige voorraad af te raken..?

    De clos in winterse sferen. We zeiden: clos’ zijn ietsje warmer – niet helemaal sneeuwvrij… [hun foto]
  28. Le Clos, de Bouzy – Grand Cru van de bekende André Clouet < persoonlijk zijn we fan van z’n broer/neef Paul Clouet ..! en die is wél zeldzaam in NL en idem goed vind ik > 0.35ha Pinot Noir (dûh ook weer) in de zuidwesthoek van het dorp, 1.000 magnums ad €370, soms gewone flessen ad €150.
  29. Clos de la Somnanbule – een van de kleinste clos’, ad 0.37ha (da’s 80bij42meter give or take een tuintegelbreedte…) en dan nog middenin Reims-city ook. Achter de Villa Demoiselle – ohlala, die heet niet zo omdat er alleen keurige jongedames woonden..? wel schitterende Art Nouveau! – en tegenwoordig van Vrancken-Pommery. De Chardonnay & Pinot Noir opbrengst gaat in andere cuvées en de clos heeft dus een slaapwandelend bestaan hoewel ik niet denk dat ze de clos de naam daarom hebben gegeven; jammer, maar misschien verandert dat binnenkort. You heard it through the grape vine! Sowieso is het prettig door het parkje te wandelen naar Domaine Les Crayères aan de andere kant, voor een diner’tje.
  30. Clos l’Abbé – van Champagne Hubert Soreau even buiten Epernay (Cramant), waar de Côte des Blancs en de Vallée van de Marne meeten. Monsieur Soreau behandelt de Grand Cru gaard (vroeger van de Abdij van Sint Maarten, sinds de 9<supe eeuw!) als een soort tuin – niet zo gek want deze clos is maar 0.17ha groot. #postzegel, ad 40bij40meter dus nóg petit’erig dan de nummer 29 hier direct voor. Alles Chardonnay tsja anders gaan we per wijnrank tellen (Hubert kent de individuele stokken uit z’n hoofd…); complantation zou dan wel héél specifiek worden. Toch maar een €100 tot €160.
  31. Clos de l’Abbeye – nee da’s niet dezelfde als de vorige. Deze is van Doyard, pas een halve eeuw oud, te Vertus. Grand Cru daardoor. Opa was overigens een van de grondleggers van de CIVC. De 5e generatie bestiert nu onder andere deze 0.5ha biodynamische Chadonnay, en doordat alleen de eerste persing wordt gebruikt, levert dit slechts zo’n 820 liter op dus een fles of 1.000 (al zag ik elders cijfers van 1.900 flessen) ad €125. Zelfs op het Vertus-plaatje onderin herkenbaar, in de dorpskern.
  32. Clos Jarot – van Champagne Nowack, Grand Cru te Vandières; de huidge generatie (Flavien) pas sinds 2012 maar al wel een rising star. Rondom de 0.3ha grote/kleine clos is accomodatie voor gasten. Nou ja, een camping, aan de verkeerde kant van de muur dus. En de wijn … de eerste vintage moet nog worden gemaakt.
  33. Clos le Léon – de leeuwentuin is van Champagne Marc Hébrart, drie plotjes bij elkaar 0.8ha groot(s) – zelf zie ik 81are02centiare da’s best nauwkeurig – Premier Cru Chardonnay (met wat Pinot Noir van het naastgelegen plotje van Philipponat, zie hierna), bij Dizy. Zo’n €200 tot €250 ‘t stuk. Op oude lijstjes (van pak ‘m beet twee jaar tot een decennium terug) nog ‘gewoon’ vermeld, nu niet (meer) op de officiële lijst van het Comité Champagne, 2023, hier toch vermeld. Ook wegens de hoop (als ook genoemd op deze recensie; Jean-Paul Hébrart lijkt geen eigen website te hebben maar wel op Insta te vinden met foto van de Clos, Clos-vintages en al) dat er op niet al te lange termijn toch weer nieuw(s) komt. Overigens is een ander deel van deze zelfde clos dat nota bene over de gemeentegrens in Aÿ ligt en Grand Cru Pinot Noir is, van Philipponat. Zie het kaartje bovenin waar de Clos in beide gemeenten netjes opstaat.
  34. Clos Jacquesson – 0.9ha Permier Cru van Jean-Hervé en Laurent Chiquet te Dizy. Crus tot en met 2004 zijn van Pinot Meunier, 2006 werd dat eruit gehaald en vervangen door Pinot Noir. Dus we wachten nog op nieuwe releases maar word-of-mouth has it dat die heel speciaal gaan worden. Het Comité spreekt vooralsnog van ne faisant plus l’objet d’une cuvée spécifique. Reken op een €150 per fles voor de 2004.
  35. Le Clos de Marzilly – eens (sinds de 14e eeuw) speciaal voor de bisschop van Reims, nu van Michel Fagot (Champagne Olivier Fagot te Rilly-la-Montagne); op de rand van Hermonville (nou, nou wat een muur, hier of hier – maar toch) bovenop het Massif St. Thierry; een uithoek. Alles Meunier voor €90 per fles; aardig.
  36. Clos des Futies – 0.18ha te Rue des Futies, Epernay, van Vincent Charlot te Mardeuil (logisch? wel als u weet dat Vincent inmiddels samenwerkt als Charlot-Tanneux aldaar en ‘t is toch een buitenwijk van E), twee plotjes met behoorlijk verschillend terroir (half kalk, half klei/kalk) vandaar: half-half Pinot Noir en Chard. Er worden maar héél kleine hoeveelheden wijn van gemaakt; biodynamisch. Toch slechts €150 per fles, voor les vrais amateurs. (Ook al) hoewel niet (meer) op de officiële lijst van het Comité Champagne, 2023.
  37. Le Clos Bourmault – Grand Cru te Avize, van Christian Bourmault die hier pas sinds 1998 bezig is. 0.8ha Chardonnay maar wel in hoge dichtheid geplant. Krijgt daarentegen geen malo, wel bâtonnage en op eiken dus een heel apart resultaat. Zo’n 1.900 flessen ad €66 slechts.
  38. Le Clos 667 – net niet een nummertje minder. Wel waarschijnlijk een van de kleinere clos, letterlijk in de voortuin van Patrick Boivin (zou dat een bijnaam zijn of heeft ‘ie geluk?) op de 667 Chemin des Champs de Linette. Complantation van 63% Chard, 27% Pinot Noir, en 10% Pinot Meunier zo nauwkeurig ja als het om enkele stokken gaat kun je ze tellen. Krijgt ook 10 maanden eiken en 9 jaar sur lie. En dan nog maar €120 per fles. De 2009 is de eerste release, nu (nog) verkrijgbaar.
  39. Le Clos d’Hortense – Grand Cru te Aÿ, van Champagne Pierre Leboeuf. Die kwam op diverse oudere lijstjes nog niet voor, maar 2023 wél bij het Comité Champagne ‘erkend’. En op Maps te vinden, na wat zoeken aan de hand van fotowerk; zoals het foto’tje hiernaast: ook de deur staat van de andere kant op Street View en de weg de heuvels op is herkenbaar dáár… Pinot Noir, de 2015 is beschikbaar. Niet erg goed verkrijgbaar, wel voor pak ‘m beet €100 tot €150.
  40. Clos du Montdorin – ook zo’n ‘nieuwe’, qua vondst. Te Charly-sur-Marne, uit hun eigen letterlijk-achtertuin, maakt Champagne Léguillette-Romelot er van de … Nota Bene Arbanne / Pinot Blanc / Petit Meslier wat een feest! heel mooie vintages van. De 2016 gaat voor zo’n €86 weg.
  41. Een nieuwe, nog niet erkend door het Comité: Le Clos Barret te Mareuil-le-Port; achter de B&B van Michel Hatat, Champagne Denis Salomon maakt er van alle zeven druiven, men neme aan complantation, een wijn maakt – slechts 267 flessen van de millésimé 2017 ad €119.
  42. Nog een nieuwe, idem: Clos Yons te Rilly-la-Montagne, 1.1ha Pinot Meunier van Armand de Brignac. Het ‘ADB’-merk is een offspring van het Cattier-huis, als per nummer 6 hierboven die speciale dingen wilden doen met bijzondere champagnes. Zo bijzonder, dat de Clos Yons zelfs min of meer buiten de kaart zijn gehouden, tot nu toe. Hah! Gevonden; zie het Montagne de Reims-kaartje onderin. Het enige dat verder bekend is, is dat er een partij van de Clos apart is gehouden en ligt te rijpen tot …<datum onbekend> ADB is inmiddels onderdeel van Moët Hennessy.
  43. Te Vertus hebben we dan idem ook nog Clos La Fossé le Loup van Champagne Collin in de aanbieding (not); 7.03are ja we naderen de nauwkeurigheidsgrens – het meetlint vooralsnog onuitgerekt is dat minder dan 8,4 bij 8,4 enkele meters, geheel Chardonnay. En die gaat de deur uit als een Coteaux Champenois Blanc ..! Aan de Rue de, vinden we deze maar ik ben onzeker of dit ‘m wel is (of eentje van de bij nummer 7 genoemden); op het kaartje hier onderin genoemd, is de fossé een paar plotjes groter.
  44. En dan kwam ik Le Clos des Montants tegen – een naam op naam van Champagne Benoît Gaullet, te Meurville. Met een aardig ogende B&B onder dezelfde naam op hetzelfde adres dan, en/maar aan de andere kant van de zowat-rondweg Rue des Canes een fors stuk grond met muur eromheen – maar dan zonder aanplant ..! Misschien gaat het om een ander stukje grond, bijvoorbeeld aan de andere kant van het dorp aan de Chemin des Montants maar dat is per satelliet moeilijk te pinpointen dan.
  45. Idem, het Clos de Chassins te Trélou-sur-Marne waarvan de cuvée Coeur de Village van Audrey Brocard, gegidst door Tristan Hyest wordt (werd?) gemaakt. Voor €50 een fles met 55% Pinot Meunier, 25% Chardonnay en tsja dus, 20% Pinot Noir.
     

    Les Lieux-Dits (officiels) dan:

  46. Al zoekende kwam ik ook nog Clos Jacquin– lieu-dit!, van Champagne Pierre Callot et Fils (overgenomen van Piper Heidsieck) op het spoor. 7ha Grand Cry Chardonnay-uiteraard, middenin de Côte des Bar; de eerste oogst van 30hℓ is op vat gegaan. Keurig op de Avize-kaart van Larmat / De Long / WineAlpha, zie ook hieronder. En plaatje hiernaast – geen muur in zicht. Want hoorde vroeger ook wel bij de Erkende Clos, maar is die status dus wellicht kwijtgeraakt door sloopwerk. Wel op de fles, ad €100 (kelderrestanten ad €73 maar ja). Keurig op de Avize-kaart van Larmat / De Long / WineAlpha, zie ook hieronder. Vraag me af of het plaatje wel klopt. Zó vlak terrein?
  47. Clos des Graviers – te Le Breuil is ook zo’n wél door het Comité Champagne geregistreerde lieu-dit. Van Champagne Pierre Mignon. In een vrij klassieke blend, 9 jaar sur lie. En dat voor slechts €150 op de eigen site, voor een 2011’er.
  48. Clos Colin – lieu-dit te Bouzy, van Veuve-Cliquot voor stille rode wijn die de rosé ingaat. Hm; het bijzondere van een clos gaat er zo wel vanaf…
  49. Clos Saint-Jean – lieu-dit te Moussy, van Champagne José Michel. ‘t Is een blanc des blancs, ad €65 meer is er niet over te vinden – ook niet op de site van JM zelf…
  50. Clos des Fourches – Champagne Lejeune-Dirvang te Tauxières-Mutry maakt een zéér doenbare (afgerond €38 ex verzendkosten) Premier Cru van dit lieu-dit. Driekwart Pinot Noir, verder Chardonnay.
     
  51. Zelf vond ik buiten de lijstjes van een paar jaar terug, ook nog: Domaine des Tuileries (project van Bryan Marx van Champagne Marx Coutelas & Fils), Clos du Château. 100% Chardonnay uit Venteuil. De 2018 online voor €85. Ook bij Brouzje, voor €76.
  52. Nog een Le Clos maar dan als lieu-dit… Van Tristan Hyest zelve te Trélou-sur-Marne; daar komt een 60% Chard, 40% Pinot Noir vandaan in de vorm van de Rosé Le Clos (2009 bijvoorbeeld ad €65, 460 flessen slechts dus misschien alweer niet meer verkrijgbaar). Let dus op; het is alleen Clos als er Clos op staat én die clos is erkend door het Comité…
  53. Een vroegere Clos nu Lieu-dit: Clos de Poiloux te Troissy, 78.80are om precies te zijn, van Xavier Leconte, in 583 flessen en 50 magnums.
  54. En weet iemand iets van Clos des Plants de Chêne(s) ..? Te Moussy van Champagne José Michel. Staat onder andere op vin-vigne.com (hier) en opgesomd in deze. Maar zelf zwijgen ze erover… Het Comité Champagne weet deze nog wel te noemen, maar dan met ne faisant plus l’objet d’une cuvée spécifique, overigens net als Clos Jacquesson (#34 hierboven). Dus laten we hopen dat José Michel bijdraait, zoals met de lieu-dit Clos Saint Jean (#49 hierboven).
  55. Clos Saint Vincent, nog meer een raadsel. Staat als eerste zoekresultaat van ‘Clos du Mesnil’ op Maps… Misschien was dit vroeger een clos’je maar is nu Clos St. Vincent: een parkje genoemd naar de beschermheilige van de wijnbouwers; in de Champagne gedenkt men 22 januari de zegen van de afgelopen oogst enne, als het even kan Vince help even, ook de komende s.v.p.? Of is het een afgehakt stukje van de Clos du Mesnil, bijvoorbeeld toen het vroeger nog Clos du Tarin heette ..? Vanwege de omstandigheden (en Maps) hier dus toch maar opgenomen.
     
  56. Het enige dat over Les Clos te Avize-west te zeggen is, is dat het niet de Clos des Maladries van Etienne Calzac is. Zie kaartje beneden
  57. Ook een oud kaartje van Bouzy heeft, net noord van Ambonnay, een Clos des Noyers en iets verder die kant heen een Bout du Clos – de clos zelf was al niet meer? De Bout is overigens een complantation lieu-dit cuvée van niemand minder dan Jacques Selosse, dat dan weer wel. Slechts €500.
  58. Datzelfde kaartje (zie hieronder voor een meer-detailkaart) levert in Bouzy zelf, naast Le Pt Clos van nummer 8, ook nog Les Clos (iets eronder, links naast nummer 22 aldaar) alwaar onze Bouzy-favo Paul Clouet een Rouge van maakt – heel duidelijk Les niet Le van nummer 28, en over de grens met Tauxières een Croix Rouge; is dat die van nummer 12..? Moeilijk te rijmen. De echte Croix Rouge nog te vinden; er zijn er vele van in de Champagne…
  59. Ook Cuis heeft een liex-dit Le Bas des Clos (zie hierboven, nummer 57, en een Le Haut des Clos. Die zullen nie voor niets zo heten. Lieux si dits, dus, want een wal/verhoging (als hier) is geen muur.
  60. Le Clos middenin Oger dan. Dat zal toch geen commons zijn… #onbekendmaaktbemind
     
  61. Ook Bergères-lès-Vertus heeft, in de hoek tegen Vertus-proper, nog een Le Clos Baillet.
  62. Daarnaar zoekende, kwam ik op de site van A. Bergère nog zijn (?) Les Clos tegen (3e van rechts in de line-up op Accueil). Te Rue Blache, Fèrebrianges; als dat een clos is, staat de muur in de virtuele metaverse… Wel zichtbaar op hun eigen kaartje, en leverbaar in NL via klassiek riviertransport ik bedoel de oude Leidsche Rijn.
  63. Wie weet Le Clos d’Aÿ van Collet thuis te brengen? 1 hectare, ergens te Aÿ. Ah, zie onder bij de kaartjes. Maar geen speciale cuvée dan weer, da’s jammer.
  64. Domaine la Borderie stopt in z’n Trois Contrées nota bene een (onvindbare) Clos Bidaut uit Ville Sur Arce; onvindbaar qua muur of (defunct) steen dan, de straat staat gewoon achter die link. Hoewel zelf gevestigd heel dicht tegen Bar-sur-Seine-centre aan… En in dezelfde cuvée ook 7% Pinot Blanc!
  65. Daar kwam ook nog een Clos de Cerseuil voorbij, van Champagne Mansard uit Mareuil-le-Port – maar dat is nog een project onderweg.
     
  66. En ik struikelde over een Clos Village 2013 van Champagne Decotte-Augé te Mailly. Lieu-dit, of zomaar maar kan dat zomaar ..? Enne, Decotte brengt me op een idee, want ze bieden op hun site bij deze cuvée een sigaar-wijn pairingadvies!
  67. Clos Corbier mag denk ik niet meedoen; ze gebruiken de naam alleen voor hun B&B – nou ja, het lijkt me niet slecht toeven daar. De champagnes worden door Collard Milesi (als die het nog doen) en door Guy Méa gemaakt.(a id=”Goisse2″>
  68. Clos de Goulots is ook een naam. Van MG Heucq, Vallée de la Vesle, dus, naast bovengenoemde ‘Clos de Goisses’ – zie ook het eind van Nummer 1; enig recht op naamvoeren hebben de rekkelijken wel maar de preciezen zullen het niet fijn vinden.
  69. En er is nog ruimte voor diverse andere, als bij nummertjes 7 en 23 genoemd…
     

Maar ja; officiële erkenning hè?

Laten we dan eens een andere kant van het verhaal bekijken. De kaarten van Larmat en De Long – Goed Zoeken kan ook daar wel wat opleveren. Beter dan zo scattershot Maps / Satellite afspeuren.
Daarom plaatjes van Clos maar vooral van héél veel liex-dits; te beginnen met de Côte des Blancs overigens. Zoek uw favoriet te: Grauves, Cuis, Cramant dus als boven – grappig dat bijna alle lieux-dits aan de oostkant Le(s) B~ heten –, Chouilly, Oiry, Avize, Oger, Le Mesnil-sur-Oger (of samen met Oger zelf), en Vertus met Bergères-lès-V. Of een overzicht alhier (zoomt zo lekker). By the way; wie met Google Maps (Satellite/StreetView) naar Vertus gaat, komt in ‘Blancs-Coteaux’ uit maar da’s de naam van de hele gemeente exclusief Bergères-lès dan weer, inclusief een hoop ‘leeg’ (bos)terrein dat geen andere gemeente wilde hebben ..?

Zo is er ook een overzichtsplaat van de Marne-kant van ons verhaal. Minder helder voor sommigen wellicht, maar authentieker Larmat dat dan weer wel.

En een plaatje van de noordoostelijke Marne, tegenover Épernay. Uitgebracht door Moët&Chandon (die), en moeilijk leesbaar – tot u inzoomt en inzoomt en … héél ver in detail is het toch plots zeer leesbaar: deze.
Rechtsboven daarop treffen we Avernay – clos: No;
Mareuil-sur-Aÿ: Les Goisses bovenstaande nummero uno tegen het Canal aan, Clos Sainte-Hilaire nummer 9 hierboven staat er niet op, daartegenover wél een Les Clos die tegenwoordig onbekend lijkt – lijkt, met wat tijd zoeken we die nog wel opop Maps. Overigens staat ook, met nummer 12, La Rémissione van nummero uno op de kaart.
Aÿ(-Champagne): Le Clos op nummer 21 op de kaart is onze nummer 63 hierboven, Le Léon het Aÿ-stukje op ‘links’ tegen Dizy-Magenta aan, en we zien een Clos d’Hortense die we tegenwoordig niet meer zo in de publiciteit vinden – bestaat ze nog, idem en heet ze anders, of is ze in een of andere crisis opgedoekt dan wel in nieuwbouwhuizen veranderd? In de legenda en in het veld zien we Chaudes-Terres wel terug, als eigendom van Moët zo is’t maar net, dus (nog!) niet Bollie’s Vieilles Vignes op nummer 12 – daarvan zowel Chaudes-Terres als Saint-Jacques te zien, onder (een deel van) Chaudes-Terres op kaart en 23 Les Prés Avelles van de legenda, by the way. En na wat speurwerk is ook Hortense weer thuis, zie nummer 39 hierboven wat dus vroeger La Croix (#15 op kaart) heette;
Dizy-Magenta heeft het andere stukje Le Léon rechtsonder aan de gemeentegrens, maar de Clos Jacquesson van nummer 34 is nog niet te vinden – #anderenaamtoennog waarschijnlijk;
Champillon boven Dizy heeft een Clos Saint Tierry (legendanummer 7) die ook hernoemd/verdwenen/overbouwd zal zijn;
Hautvilliers laat een Les Clos zien (in het midden naast #21) en een Clos Saint Pierre (legenda 29) middenin het dorp, eveneens foe tsie;
Cumières is de volgende met Les Clos (legendanummer 7), we denken dan toch sterk aan Clos des Cumières op nummer 24 hierboven of? en dan nog Le Clos Sainte Helène (legenda 17) en toch ook nog jawel onze nummer 16 hierboven, hunnie legendanummer 13;
Mutigny … geen copypastefout: ook een Les Clos (legenda 3), idem ‘onbekend’;
Pierry tenslotte heeft ook een … nul: niet, geen Les Clos. Nummer 19 van hierboven is overigens daartegenover niet als zodanig te vinden.

Op de Montagne de Reims, nu eens van links naar rechts, treffen we:
Villers-Allerand met nul Clos al twijfel ik over Les Trois Cornées;
Rilly-la-Montagne dan plots met Les Bas Clos, les Clos Prés, Les Clos, Les Clos Dérard allen rechts naast midden van de gemeente, en Clos des Ruelles als legendanummer 3 links naast Dérard, plus nog de nieuwe Les Clos Yons rechtsonderin de gemeente, onze nummer 42;
Chigny-les-Roses: Null;
Ludes: Les Clos in het centre village, boven nog niet / niet meer genoemd… #nognatezoeken – en onze nummer 25 Le Clos à Doré zien we dan weer niet, onder die naam althans. Nou zag ik toevalligerwijs ook deze prent van Canard-Duchène; vroeger stonden er dus muren in het dorp — nu nog, maar de clos zou achter de muur zijn (vanaf Rue de l’Égalite gezien) waar nu duidelijk park (vanaf Rue Edmond canard gezien) is … Ik zie overigens na #nognatezoeken nu wel dat Les Clos precies is waar die Nu Nog-link vandaan komt. Dus toch, al is de muur niet rondom. En C-D maakt er geen Clos-cuvée van. Les Driclos ernaast op de Larmat-kaart is in ieder geval helemaal onmuurd dus doet niet mee;
Mailly-Champagne: Les Clos Roses, rechts naast het dorp, en Les Clos daar istieweer rechts naast de Roses – is dit de Villages van nummer 66?;
Sillery even tussendoor doet ook 0;
Verzenay: Idem;
Verzy heeft heel creatief gedaan met Les Clos (boven tegen de dorpskern aan);
En dan op het stuk dat eigenlijk nauwelijks nog Montagne heet maar eerder als Eperon de Bouzy in de boeken staat:
Tauxières-Mutry met op deze kaart geen maar waar is Clos des Fourches ..? Zie boven nummer 50 … ‘linksonder’ op het kaartje, op 17:30 van Mutry, is wel een Bas des Fourches te zien. Maar op maps is niks te vinden dat hierop lijkt (van de site van Lejeune-Dirvang). Nee, heb met Street View heel Mutry, en Tauxières for that matter, langsgereden – zover als de Googlauto ging, en ook nog vet ingezoomd met GSatellite maar niks hoor.
Bouzy vervolgens heeft er wel een paar. Waar ik boven Le Petit Clos dacht te hebben gezien, is dat Le Haut Clos… De Petit is nog niet teruggevonden tenzij ..: En Les Clos dat is niks bijzonders (qua naam) ergens op links naast legendanummer 22, en ook nog wél Les Clos Colin, hun nummer 8, onze nummer 48;
Ambonnay tenslotte hier heeft wél de genoemde Clos de Noyers, maar ongekoppeld aan wat dan ook, en Le Bout du Clos van Selosse (nummer 57);
Vaudemagne en Billy-le-Grand (right, en ik ben Napoléon) hebben er beide weer geen.
Een ander kaartje van de Montagne toont nog Sacy met … alweer een Les Clos, twee parcelles noord tegen de dorpskern. Ville(-)dommange les Mesneux niet, Écueil niet – zie verder in die richting bovenstaande Chamery en Sermiers ohnee daar heb ik geen kaartjes van.

Clos-loos heb ik ook nog de Bars op Larmat-kaart, voor de goede orde, de volledigheid en verveling? Zelfs met Brienne-le-Château erop; dat komt tegenwoordig niet vaak meer voor! De Clos Bidaut van nummer 64 is er dus ook niet op te vinden. Noch de officiële Clos Rocher van nummer 17. Beide ook op Maps/satellite niet. Al staat boven bij #17 wel een vermoeden van Rocher…

Qua kaartjes voor clos is het daarmee op.
Overigens, zouden de Grandes Marques die een Clos hebben, streven naar méér exclusiviteit (minder clos’ bij de kleinere producenten, zelf inpikken of zelfs muurafbraak stimuleren en zo nog minder beschikbaarheid #schaarstecreatie?), of juist naar een breder ecosysteem van Clos zodat het bijzondere beter in de markt kan komen (meer clos’ overal, meer reclame en dan met zichzelf als grote broer/voortrekker)?
Sowieso is er qua economische factoren nog wel het een en ander op te merken. Bijvoorbeeld of closheid nou een voordeel of een nadeel oplevert. Pro is natuurlijk: Be/afscherming tegen ziekte (ook al help je mede je buren een stukje door verdereverspreiding tegen te gaan), nét (?) iets beter microklimaat, exclusiviteit-en-bijzonderheid. Dat laatste gebruikt bijvoorbeeld onze favo Bollinger expliciet.
Contra: Lastiger werken als je niet langs de muur wilt schuren met je dure landbouwapparatuur ..?, het onderhoud van de muren is natuurlijk een stuk lastiger/duurder dan lucht of een hekkie bijwerken (neem dan een doornige heg!), en het gaat in een aantal gevallen om kleinere plotjes en apart (benodigde) vinificatie etc. Maar ik denk, qua balans: Doen!

En ik verzin dit niet. Bronnen: Le Comité Champagne uiteraard, de sites van de diverse makers als boven genoemd idem; beide als feitenbasis genomen, uitgebreid met getrianguleerd andere info van Bullosphere, La Champagne de Sophie Claeys, The Luxonomist, Bubbelgek, Grande Marque de Champagne blog, allerhande wiki-pagina’s, Champagne Everyday (goed idee), Glass of Bubbly, GluGulp, Champagnist, Champagne Club, Dico du Vin (ondanks de foutjes erin … Ook met kaartjes en zo!) en andere die ik vast ben vergeten…

Dat was het dan, qua research tot nu toe. Zoek overigens de foutjes …! in het volgende plaatje:

Ik noem er drie: ‘Troyes’ heet gewoon Montgueux, voor iedereen. Aube idem: Côtes de Bar. En waar zijn de Côteaux Vitryats? Er zijn er volgens mij wel meer verschrijvingen (qua details; het Marne-stuk vertrouw ik niet bijvoorbeeld en Montmirail heeft wel meer gaarden, tegenwoordig dacht ik).
Vergelijk dat eens met deze; much better.

[Terug naar Wijn is Fijn]

Maverisk / Étoiles du Nord